De Magische Start: Het belang van de Gouden Weken in het onderwijs
Door: Mart Evers
In augustus van dit jaar nam ik afscheid van mijn rol als docent en begon ik aan een nieuw avontuur als onderwijsadviseur bij Catwise. Met deze stap verliet ik mijn bekende werkomgeving en begaf ik me in een wereld van nieuwe collega's en een proces van integratie in de organisatiecultuur. In mijn eerste paar werkweken heb ik vaak, vanwege de talloze overeenkomsten, teruggedacht aan een specifieke periode uit mijn tijd als docent: de Gouden Weken. Zowel de leerlingen als ik zitten momenteel in de ‘forming’ fase, waarin volgens Tuckman (1965) individuen bezig zijn om hun plek in de groep te vinden. Ook het creëren van een groepsgevoel, onderling vertrouwen en het opbouwen van routines zijn in deze fase cruciaal. In dit artikel deel ik graag mijn persoonlijke ervaringen over de magie van de Gouden Weken in het onderwijs, inclusief bijbehorende kijk, lees- en luistertips!
Every Kid Needs a Champion
De Gouden Weken waren elk jaar van speciale betekenis, zowel voor mijn leerlingen als voor mijzelf. Het was een periode van kennismaking met nieuwe gezichten, het koesteren van hoopvolle verwachtingen en de kans om een stevig fundament te leggen voor een jaar vol groei en ontdekking. Als docent is het van belang om niet uit het oog te verliezen hoe opwindend de eerste weken van het schooljaar kunnen zijn voor de leerlingen. Naar mijn mening doen leerlingen zich vaak zelfverzekerder voor dan ze werkelijk zijn in de Gouden Weken. Ik herinner me nog goed mijn eerste twee jaren als docent, waarin ik soms te gemakkelijk aannam dat de leerlingen al vol zelfvertrouwen waren. Gedurende die periode besefte ik echter, door schade en schande, dat elke leerling een kampioen nodig heeft - iemand die in hen gelooft en hen aanmoedigt. Wees positief en focus op de sterke punten van je leerlingen. De kracht van positiviteit is daar waar ik in geloof. Voorafgaand -of tijdens de Gouden Weken bekeek ik regelmatig de TEDTalk van Rita Pierson om de juiste positiviteit en aanmoediging over te kunnen brengen.
Duidelijkheid en het geven van feedback
Het tweede advies in dit artikel koppel ik graag aan de 'duidelijkheid van de docent'. Aan het begin van elk nieuw schooljaar viel het me op dat mijn leerlingen extreme behoefte hadden aan helderheid. Hiermee doel ik vooral op duidelijkheid over verwachtingen en routines. Ook het gezamenlijk opstellen van kaders en regels vonden mijn leerlingen prettig. Hierbij is het raadzaam om tijdens de forming-, storming- en norming-fase van het Tuckman-model (1965) regelmatig de overeengekomen kaders en regels te herhalen. Doe dit vooral op een manier die past bij je eigen manier van lesgeven. Zelf deed ik dit vaak op een interactieve manier, bijvoorbeeld door het spelen van een Kahoot over de afgesproken regels. Het op een gezamenlijke, activerende en grappige manier herhalen van regels en kaders werkte voor mij het beste. Het verhelderen van de verwachtingen, regels, kaders en doelen (ook wel 'feedup' genoemd in de feedbackcyclus van Hattie en Timperley (2007)) is bovendien nodig om je leerlingen vervolgens van effectieve feedback te kunnen voorzien. Het geven van deze feedback is essentieel om ervoor te zorgen dat je leerlingen zich bewust zijn van hun vooruitgang en de gebieden waar verbetering mogelijk is. Bij het geven van feedback aan je leerlingen is het goed om de feedback positief te formuleren, waargenomen gedrag te benoemen in je feedback, en geen oordeel in je feedback mee te geven. Kortom, wees duidelijk (effectieve bijdrage van 0.75 aan de prestaties van je leerlingen) en geef je leerlingen regelmatig feedback (effectieve bijdrage van 0.70 aan de prestaties van je leerlingen). Benieuwd naar meer interessante en concrete factoren (zowel positief als negatief), waardoor jij als docent invloed kan uitoefenen op de prestaties van je leerlingen? Bekijk dan als bijbehorende aanrader de eenvoudig leesbare en uitprintbare resultaten van het onderzoek van Hattie (2017).
Bijbehorende aanrader:
Vertrouwen winnen door empathie en echtheid
Naast mijn interesse in het onderwijs ben ik een sportfanaat en probeer ik iedere dag af te sluiten met een potje tennis, padel of voetbal. Mede vanwege mijn interesse in sport las ik afgelopen vakantie het boek “Hou het simpel” van Massimiliano Allegri. Een boek met daarin 32 regels om een succesvolle trainer in het topvoetbal te worden. Vooral de vele overeenkomsten tussen het werk van een toptrainer en een docent zijn me bijgebleven. Zo schrijft Allegri in zijn boek over het winnen van vertrouwen door empathie en echtheid. Tijdens de Gouden Weken ontmoet je als docent veel verschillende leerlingen met allemaal een andere persoonlijkheid. Hierbij is het naar mijn mening belangrijk om je te kunnen verplaatsen in de gemoedstoestand van ieder individu. Uit mijn eigen ervaring weet ik hoe uitdagend dat soms kan zijn wanneer dertig totaal verschillende pubers je klaslokaal binnenkomen. Het lezen van het boek "Omringd door idioten" van Thomas Erikson heeft me hierbij enorm geholpen. In zijn boek beschrijft Erikson onder andere de vier persoonlijkheidstypen en geeft hij advies over hoe effectief met elk type om te gaan. Daarnaast is het van belang om dicht bij jezelf te blijven, jezelf af en toe kwetsbaar op te stellen, en onbevooroordeeld het gesprek aan te gaan met elke leerling. Mijn ervaring, en ook die van Allegri, is dat het tonen van empathie en echtheid snel zal worden gewaardeerd. Een docent die hier naar mijn mening een goede invulling aan geeft is Roy Helmerhorst, bij velen bekend als 'Aardrijkskunde Kennisclips’. Zijn video’s, welke tevens de derde en laatste aanrader van deze alinea is, geven praktische voorbeelden en tips om vertrouwen te winnen bij je leerlingen door empathie en echtheid.
Bijbehorende aanraders:
- Thomas Erikson - Omringd door idioten
- Massimiliano Allegri - Hou het simpel (mits je ook liefhebber van sport bent)
“Ik leer echt veel van die docent!"
Misschien hebben de drie voorgaande alinea's de indruk gewekt dat de Gouden Weken alleen maar moeten bestaan uit kennismakingsactiviteiten en het stellen van doelen. Dit wil ik graag ontkrachten! In mijn eerste jaar als docent sprak ik uitgebreid met een ervaren collega na een aantal lesweken achter de rug te hebben. Vooral de uitspraak “ze gaan pas echt voor je werken als ze merken dat ze iets van je kunnen leren” is me lang bijgebleven. Om hier succesvol in te worden wil ik het advies meegeven om minimaal 4x per jaar feedback te vragen aan je leerlingen. Hierdoor kun je continu je lesgeven verbeteren en beter inspelen op de behoeften van je leerlingen. Daarnaast geef je hiermee je leerlingen de ruimte om mee te denken, stel je je kwetsbaar op en voelen leerlingen zich betrokken bij de gebeurtenissen in de lessen. Zelf gebruikte ik hiervoor vaak het ‘starfish’ model als evaluatiemodel. Hiermee krijg je als docent op een actieve en veilige manier antwoord op de volgende vragen:
- Wat moeten we blijven doen?
- Waar moeten we meer van doen?
- Waar moeten we minder van doen?
- Waarmee moeten we beginnen?
- Waarmee moeten we stoppen?
Het is een goed idee om tijdens de Gouden Weken feedback te vragen aan je leerlingen. Hiermee krijg je snel interessante inzichten, wat resulteert in meer plezier en een effectiever leerklimaat. Hieronder vind je drie aanbevelingen rondom het vragen van feedback aan je leerlingen.
Bijbehorende aanraders:
- https://www.edutopia.org/article/using-student-feedback-all-year
- https://www.edutopia.org/article/continuously-refine-your-practice-student-feedback
In dit artikel over de Gouden Weken heb ik met veel plezier mijn eigen ervaringen en inzichten gedeeld. Ik wens iedereen, mede namens team Catwise, veel succes en plezier bij het restant van de Gouden Weken!
Mart Evers, Onderwijsadviseur bij Catwise
Catwise draagt met intuïtieve tools bij aan onderwijs waar leerlingen regie nemen over hun ontwikkeling, fouten mogen maken en minder cijfermatige prestatiedruk ervaren. Onderwijs waar leerlingen leren reflecteren en met zelfkennis en zelfvertrouwen de school verlaten.